بررسی اثرات ضدقارچی عصاره های گیاهی آویشن (thymus vulgaris l.) و مرزنجوش (origanum vulgare l.) علیه ایزوله های بالینی کاندیدا البیکنس مقاوم و حساس به فلوکونازول

مقدمه: کاندیدیازیس عفونت اولیه یا ثانویه ای است که به طور اعم توسط کاندیداالبیکنس ایجاد می شود. سیر بالینی آن به اشکال حاد، تحت حاد یا مزمن و عفونت منحصر به دهان، گلو، پوست، واژن و... بوده و یا ممکن است به صورت سپتی سمی، اندوکاردیت و مننژیت مشاهده گردد.   هدف: افزایش قابل ملاحظه مقاومت ذاتی یا اکتسابی گونه های کاندیدا نسبت به ترکیبات ضد قارچی لزوم استفاده از ترکیبات جایگزین به ویژه از میان گیاهان دارویی را اجتناب ناپذیر ساخته است. تاثیر عصاره های آبی و تام متانولی گیاهان آویشن و مرزنجوش بر روی ایزوله های کاندیدا آلبیکنس حساس و مقاوم به فلوکونازول هدف این بررسی بوده است.   بحث و نتایج: نتایج حاصل از ارزیابی حساسیت 33 ایزوله کاندیدا البیکنس به فلوکونازول به روش دیسک دیفیوژن نشان داد که 78 درصد ایزوله ها نسبت به دارو حساس، 1/12 درصد ایزوله ها حساسیت وابسته به دوز و 9/9 درصد ایزوله ها نسبت به دارو مقاوم بودند. بررسی تاثیر عصاره تام متانولی و عصاره آبی، دو گیاه دارویی آویشن و مرزنجوش بر روی ایزوله های کاندیدا البیکنس حساس و مقاوم فلوکونازول به روش رقیق سازی در محیط مایع در شرایط آزمایشگاه نشان داد که اسانس و عصاره از هر دو نوع گیاه قادر به مهار رشد ایزوله های حساس به فلوکونازول قارچ از طریق وابسته به غلظت بودند، که از این میان عصاره تام متانولی آویشن بیشترین اثر ضدقارچی را داشت (محدوده 125 - 49/0 میلی گرم در میلی لیتر). و پس از آن به ترتیب اسانس مرزنجوش و عصاره آبی آویشن و مرزنجوش در رده های بعدی قرار داشتند. در حالی که تنها عصاره تام متانولی آویشن توانایی مهار رشد ایزوله های مقاوم به فلوکونازول را داشت. بنابراین بین مقاومت قارچ به دارو و مقاومت آن به اثرات ضدقارچی این دو گیاه دارویی ارتباط مستقیمی وجود دارد و احتمال می رود اسانس و عصاره این دو گیاه با مکانیسمی مشابه داروی فلوکونازول رشد قارچ را مهار کنند. بنابراین جایگزینی داروهای ضدقارچی واجد آثار جانبی شدید با ترکیبات دارویی طبیعی توصیه می گردد.